Kroonwielen gieten

Het uurwerk staat op ongeveer 10 meter hoogte in de toren. De wijzerplaten zitten zo’n 20 meter hoger. In het midden tussen de wijzerplaten zit een verdeelkast. Hier komt een as van beneden (van het uurwerk) en 4 assen lopen horizontaal naar de wijzerplaten. Achter ieder wijzerplaat zit een paar extra tandwielen met een vertraging van 1:12. De opgaande as is de minuutwijzer en de uurwijzer is vertraagd met de extra tandwielen. Bij de pijl op de foto is de uitgaande as van het uurwerk te zien.Deze draait net als de trommel één keer per uur rond. Dat is dus de minutenwijzer.
Simon Laudy heeft vandaag twee conische tandwielen van 12 cm doorsnede gegoten. Hetzelfde gietproces als het kroonrad. Dat was een afdruk van het oude rad maar dit is een model uit de voorraad van Laudy. De twee vandaag gemaakte tandwielen dienen ervoor om de beweging van de horizontale uitgaande as over te brengen naar de 20 meter lange verticale stang die naar de verdeelkast gaat achter de wijzerplaten. Deze overbrenging was niet meer aanwezig en moest dus nieuw gemaakt worden.  Dit mag er niet net zo uitzien als de rest van het uurwerk. Het uurwerk is een rijksmonument en er mag niets gewijzigd worden en alle aanpassingen moeten er “nieuw” uitzien..

De uitgaande as bij de pijl.

De uitgaande as bij de pijl.

In de bovenste helft zit het model nog in het zand.

In de bovenste helft zit het model nog in het zand.

Na het gieten gaan de helften uit elkaar en het resultaat is zichtbaar.

Na het gieten gaan de helften uit elkaar en het resultaat is zichtbaar.

Direct uit de mal ziet dat er toch al prima uit. Nu nog even afbramen en het asgat draaien.

Direct uit de mal ziet dat er toch al prima uit. Nu nog even afbramen en het asgat draaien.

 

Afstellen van het uurwerk

Het uurwerk wordt 4 x per etmaal gelijkgezet met de atoomklok. Dan moet het uurwerk wel ongeveer 22 seconden per uur, of meer, voorlopen. Dan zet de computer het uurwerk een poosje stil en precies op tijd gaat het weer lopen. In die tijd kan het ook worden opgewonden.
Het filmpje begint met de pal die de speeltrommel activeert….er gebeurt niks want de speeltrommel staat even uit. 2 minuten later begint het uren slaan. Op de zevende slag wordt het uurwerk stil gezet door de computer. De opwindmotor gaat werken en vervolgens precies op het hele uur gaat de slingervanger neer en het uurwerk loopt weer. Een uur later beginnen de uurslagen dus 22 seconden te vroeg en 5 uur later is dat ongeveer anderhalve minuut geworden….precies genoeg tijd om het gewicht omhoog te draaien.
filmpje van de opwind/gelijkzetactie

Nieuwe opwindmotoren

De koppelmotoren die eerder gemaakt waren waren helemaal geïnstalleerd maar werkten niet naar verwachting. Het is de bedoeling dat, nadat de motor het gewicht omhoog heeft gedraaid, de opwindtrommel rustig terugdraait tot het op één van de twee pallen rust . Dan moet de veer het kettingwiel van de koppeling trekken. Dat laatste werkte niet. Nu is er gekozen voor een motor met een lichter lopende vertragingskast en alles werkt naar behoren. De regelcomputer is geplaatst. Deze ontvangt vanuit Frankfurt het juiste tijdsignaal. De tijd dat het uurwerk stil staat om gelijk gezet te worden met de slingervanger wordt gebruikt om het gewicht met de motor omhoog te draaien.

De nieuwe opwindmotor

De nieuwe opwindmotor

De uurwerkregelcomputer. De antenne rechtsboven ontvangt het tijdsignaal vanuit Frankfurt.

De uurwerkregelcomputer. De antenne rechtsboven ontvangt het tijdsignaal vanuit Frankfurt.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Op het filmpje loopt het uurwerk normaal. De slingervanger zet het uurwerk stil. De opwindmotor draait het gewicht omhoog. De motor stopt en de opwindtrommel zakt terug tot één van de twee pallen. Dan stopt het kettingwiel en het schiet terug zodat de as vrij kan draaien. Als de atoomkloktijd gelijk loopt met de wijzers van de toren zakt de slingervanger en het uurwerk loopt weer.

Eindschakelaars gewichten

Het uurwerk wordt automatisch opgewonden en op tijd gezet. Hiervoor zijn veel kabels en schakelaars nodig. De gewichten worden met een elektromotor omhoog getrokken. Deze motor is met de opwindas verbonden door een ketting. Zodra het gewicht boven is moet de motor stoppen en moet de opwindas weer vrij kunnen draaien. Als het gewicht beneden is moet de motor weer aangezet worden. Op de foto staan de eindschakelaars van de gewichten. Zodra een gewicht de staaf omhoog drukt wordt de schakelaar op uit gezet en de motor stopt. Het gewicht zakt weer vanzelf door het lopen van het uurwerk.

Eindschakelaars voor de uurwerkgewichten.

Eindschakelaars voor de uurwerkgewichten.