Wetenschapsquiz 2018

Vraag 12

Het carillon van de Zuiderkerk in Amsterdam en dat van de Nieuwe Toren in Kampen zijn rond 1660 gegoten door de gebroeders Hemony. Het carillon in Kampen is nog steeds zuiver, maar de klokken in Amsterdam zijn gemiddeld bijna een halve toon lager geworden. Waardoor komt dat?

A. De lucht in Amsterdam was sterker vervuild dan in Kampen.
B. De Amsterdamse klokken zijn intensiever bespeeld.
C. De Amsterdamse klokken zijn van een goedkoop soort brons gemaakt.

Antwoord vanavond op TV maar ook hier op de site te vinden.

Het juiste antwoord is A.
Door de zwavel in de vervuilde stadslucht is het brons van de buitenkant van de klok aangetast. Hierdoor is de klok dunner geworden. Daardoor veranderd de toonhoogte. De afname van de laagdikte is voor iedere klok hetzelfde en heeft dus op een kleine klok veel meer invloed dan op een grote klok. Samenspel van klokken in een carillon is dan niet meer mogelijk.
Gelukkig is in Middelstum door de eeuwen heen de lucht schoon gebleven. Hier klinkt het Hemony carillon nog prachtig!

Jacob van Eyck hielp Hemony met zijn absolute gehoor om in 1640 voor het eerst een perfect klinkend carillon te gieten.

Muziek

Links op de site zit een balkje met een geluidsfragment. (Dat zwarte balkje onder de meest recente berichten) Henk Veldman speelt op de Hemony klokken. Hij heeft vijf stukken gespeeld die op de CD “Carillons in Groningen” gezet zijn. We zetten er met enige regelmaat een ander fragment in.

Nieuwe draadspanners voor het klavier

De oude spanners moet je eerst loskoppelen voor je ze kan verstellen

Iedere stok (toets) van het klavier is verbonden met de klepel van de bijbehorende klok met een staaldraad. Om deze op precies de goede lengte te krijgen zit er een spanner tussen. Deze zijn verroest en zijn niet handig in gebruik. We zijn nieuwe spanners aan het maken. Deze zijn wél makkelijk te bedienen. Een spanner wordt opgebouwd uit een messing buisje met een massief stukje messing in ieder uiteinde. 8mm buis met een stukje 6 mm staf er in gesoldeerd. Daarna gaan we op de draaibank schroefdraad tappen, linkse draad boven en rechtse draad onder. Hierin komen messing staafjes 4 mm met M4 draad er in gesneden. Vandaag begonnen met op maat zagen en zilversolderen….vrijdag 4 januari verder.

Het op maat zagen van de buisjes met een snel gemaakt hulpstukje.

Aan beide kanten komt een 10 mm lang stukje massief messing…past precies

6mm staf in de 8mm buis solderen met zilversoldeer