Vraag 12

Het carillon van de Zuiderkerk in Amsterdam en dat van de Nieuwe Toren in Kampen zijn rond 1660 gegoten door de gebroeders Hemony. Het carillon in Kampen is nog steeds zuiver, maar de klokken in Amsterdam zijn gemiddeld bijna een halve toon lager geworden. Waardoor komt dat?

A. De lucht in Amsterdam was sterker vervuild dan in Kampen.
B. De Amsterdamse klokken zijn intensiever bespeeld.
C. De Amsterdamse klokken zijn van een goedkoop soort brons gemaakt.

Antwoord vanavond op TV maar ook hier op de site te vinden.

Het juiste antwoord is A.
Door de zwavel in de vervuilde stadslucht is het brons van de buitenkant van de klok aangetast. Hierdoor is de klok dunner geworden. Daardoor veranderd de toonhoogte. De afname van de laagdikte is voor iedere klok hetzelfde en heeft dus op een kleine klok veel meer invloed dan op een grote klok. Samenspel van klokken in een carillon is dan niet meer mogelijk.
Gelukkig is in Middelstum door de eeuwen heen de lucht schoon gebleven. Hier klinkt het Hemony carillon nog prachtig!

Jacob van Eyck hielp Hemony met zijn absolute gehoor om in 1640 voor het eerst een perfect klinkend carillon te gieten.